Draft 5 currently under revision : click here for version 4 of the paper : ZP_hist_context_Draft4
Every year when festivities of Sinterklaas come to the Netherlands, the skewed debates around Black Pete (zwarte Piet) raises it’s ugly head again. What really annoys me is the incompetence and utter selectivity with which historical claims are made in this “debate” and criticism is brushed aside simply by playing the racism card.
History is an academical discipline and a hard one at that. It’s not a plaything that one can simply cherry-pick in order to construct an arbitrary interpretation of history. Unfortunately, our shared history is often abused by individuals or groups in order to either claim personal grievances or greatness. This selective laymen attempt at historical identity manufacturing has been frowned upon, rightfully, for decades now by most people because it is a fallacy and often a dangerous one at that. By superficially skimming historical narratives one could link ones identity to that of kings or martyrs easily and, to the untrained eye, convincingly.
For the last couple of years in the Netherlands , such a fallacy has been used to claim personal grievance cause by the most detached and mundane of sources. A fictional character from a children’s festival. The figure of black Pete (Zwarte Piet) has been at the center of attention because a small focal minority claims that this character is racist in essence and causes them grievance.
This claim is often supported by the argument that Black Pete is a product of a time in which, officially, slavery in the Netherlands was not yet abolished. Black Pete as a servant of a White man is therefor automatically a pro-slavery institution.
This reasoning however, is a prime example of selective and amateurish interpretation attempts in history. The argument makes generalized assumptions, deliberately chooses the wrong context and omits important details from more detailed contexts in which this matter should be viewed.
In the linked paper that you can download here, I make a case why this particular argument is not only wrong, but more surprisingly much more likely to be the opposite of what Quincy Gario and his movement claim. I will show that correlating Black Pete to slavery just because the character was written 13 year before Slavery was officially abolished is a impressively poor contextual analysis and that, given the proper context, no such correlation will stand up to any scrutiny.
Download the paper : ZP_hist_context_Draft4
The paper still has draft status and should be finalized when I have the time, but because 5 December is upon us, I decided to put it up as a sort of Sinterklaas present for Sinterklaas himself.
My hopes are that this not only settles the debate on the matter where it concerns the historical argument, but also that people might realize that history must not be used as a personal DIY identity kit that somehow grants one special rights or tries to take something away from others. History itself is riddled with examples of this and most do not end well.
For feedback I’d like to thank Arnold Jan Scheer, who proofread an earlier draft.
voxullus 
Voxullus, I think you right about Black Pete’s origins as invented by Jan Schenkman is based on abolitionist acitivism. I think Jan Schenkman is influenced bij the story of “Piet de smeerpoets” a dutch translation of the children literature classic “Struwwelpeter” from Heinrich Hoffmann. Especially the Story of the Black boys which translates in dutch to the story of Moriaan, a story which portrays the figure of St. Nicholas. Please read the following:
En dan te weten dat de Zwarte Pieten, de kindjes zijn die stout waren en in de zak mee naar Spanje moesten …
Vergelijk dat eens met wat de stoute kinderen in het gedicht van Moriaantje (van de Duitser August Heinrich Hoffmann von Fallersleben (1798-1889). Moriaantje stamt uit het in 1845 uitgegeven boek ‘Der Struwelpeter’ en werd in Nederland uitgegeven onder de naam ‘Piet de smeerpoets’) gebeurde:
Een moriaan, zoo zwart als roet,
Ging eenmaal wand’len, zonder hoed;
De zon, die scheen hem op zijn’ bol,
Daarom nam hij een parasol.
Daar kwam ook Frits naar dezen kant,
En hield een vlagjen in de hand;
Toen kwam de kleine Jan ter steê,
Die bragt een’ lekk’re kraak’ling mêe,
En eind’lijk kwam de kleine Klaas,
Dat was een regte hoepelbaas.
Het drietal jongens lachte luid
Het hoedenlooze moortjen uit,
En spotte met zijn zwarte huid.
Daar kwam de groote Nik’laas aan,
Die had een’ inktpot voor zich staan,
Zoo groot, ja, grooter dan de maan.
Hij sprak: ‘Komt kind’ren, hoort mij aan,
En laat dien moor met vrede gaan!
Het is zijn’ schuld toch waarlijk niet,
Dat hij zoo zwart als steenkool ziet.’
Maar kleine Frits en Jan en Klaas,
Die hoorden niet naar Nikolaas;
De jongens spotten lustig door
Met onzen armen, zwarten moor.
Toen werd de groote Nik’laas kwaad,
Gij kunt het zien op deze plaat,
Hij pakte fluks de jongens op,
En smeet ze toen, hals over kop,
Jan de inktpot neêr, in ‘t zwarte sop.
Eerst hoepel-Klaas, toen kraak’ling-Jan,
En eind’lijk ook de vlaggeman,
Die stelde vrees’lijk zich te weêr,
En riep om hulp wel twintig keer,
Maar toch moest Frits, de schreeuwersbaas,
Ook in den pot van Nikolaas
Hier gaan ze, zwarter nog dan roet,
En dan het moortjen zonder hoed.
Jan ‘t zonlicht stapt de brave moor
De zwart-geverwde knapen voor.
‘t Was enkel door hun stout gespot,
Dat zij geraakten in den pot,
Dus, lieve kind’ren! spot toch niet,
Als gij iets vreemds aan and’ren ziet.
Dus als we terug gaan grijpen op het verleden… Dit is dus die racistische Sinterklaas…
http://www.roepstem.net/zwarte_piet_smits.html
Thank you for your comment.
If it is one thing, it’s a perfect reply to the conjecture that, as a product of there time, everything pre-1863 must be inherently racist and pro-slavery. I believe such false generalizations are what makes history a dangerous bedfellow for ideological amateurs.
In the next revision, I’ll make sure to use this example to strengthen the “product of it’s time” fallacy. It also shows that the “universal” Nicolaas figure was often used for moral teachings, which strengthens the historical context for St.Nicolaas as a literary character.
As for Schenkman’s intentions and the context in which he wrote “St.Nicolaas en zijn knecht”, earlier possible attributes are largely irrelevant. This has to do with the possible reasons why he chose to “clean up” and consolidate the Sinterklaas canon.
Since writing the paper, new sources found their way to me, including some that suggest that not only Schenkman was a member of T’Nut, but that the society actually commissioned him to clean up the Sinterklaas story, which was rather fragmented and diverse in tradition throughout the Netherlands and Belgium (and the rest of europe for that matter).
If this is true, then T’nut and Schenkman clearly saw fault with the old version(s) of the tradition, which I think has probably something to do with pagan imagery and influences. But one could imagine (highly speculative) that certain versions of the tradition could have had attributes that were completely at odds with the abolitionist ideals.
This is the main reason why I put all the emphasis on the Schenkman context and not on the history and attributes of the literary figure of Sinterklaas. I wanted the argument to rest on intention and not on tradition because intention is narrow and closed as a context where tradition is varied and wide which can be selectively mined and interpreted.
So what I’m really arguing is that Sinterklaas could have been the most abhorrent racist manifestation in folklore before 1850, but Schenkman purposefully made it so after 1850 it meant the complete opposite. Were this true, the irony would be that the Schenkman already complied to the demands of the current anti-Piet movement.
Anyway, thanks for the support and please do post links to my paper/hand it out everywhere where you see it relevant.
I completely agree with you that all emphasis should be on the intention of Schenkman. Knowing he was an educator and writer of childrens literature, prominent member of “De Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen” (a known abolition society who bought people out of slavery and employed them) combined with the story of “Moriaantje zo zwart als roet” in which St. Nicholas and a moor as depicted by Schenkman played a role, it’s beyond any doubt that Schenkman’s intention on ‘Zwarte Piet’ were anti-discriminatory and anti-racist.
Very well written and researched, the story is so deep and probably more is to be discovered and added.
I hope draft 5 will be published soon.
But for now, I completely agree with your conclusion and think that if we assume or agree that some aspects of how Piet is portrayed today is no longer politically correct, that we could change the tradition, but not by making it something completely different but by actually going back to what I think Schenkman would like Piet to be; a symbol of anti racism and slavery.
Give Sint his original assistant back, the smart, funny, unmissable and almost equal friend Piet.
By the way, in the 1930s Sint arrived in Amsterdam with 3 real black men playing the part of Piet, they were sailors from Suriname.
Who knows, maybe this is why for such a long time Piet spoke with a Surinam accent.
Not because evil Dutch people wanted to be racist but just because once Piet actually came from Surinam.
Thank you for your support. It means a lot in this odd debate of attrition that has been going on. Calm voices of reason are scarce on both side of the fence unfortunately.
Version 5 of the paper is scheduled, appropriately!, around the 5th of December. I suspect that around that time I will have had a chance to include any retort to new events in this saga. Apart from cleaning up the sources, there will be some added evidence of A. Schenkmans connection to “T’ Nut”, It’s connection to the abolition movement and the connection of “T’ Nut” to the criticism of the “common” Sinterklaas fest in general.
I hope I can fit this task in somewhere. If not, if you need specifics, feel free to ask!
The 1930’s Suriname connection is very interesting. I would indeed be interesting to find out how much the influence that could have had.
I think we should at least give Schenkman a chance. I’d like to think that his 19th century view of equality and emancipation was at least a point in history where we could say that humanity did something proper and good.
I’d also hate to see a societal divide due to various fallacious historical interpretations that divide us in to several contrasting and opposing groups. This is, I believe, not the way to go forward.
Anyway, Thanks again! And I would be grateful if you’d gently spread this basic idea where you deem it right.
Absolutely, everyone should agree that no matter what your opinion is on this subject, no matter if you’re against or pro Piet, that at least, the very least, we should all sort of understand the actual facts and theories of the tradition.
If someone actually knows all the stories and background, I will be more than willing to listen and respect their opinion even if it is the opposite of mine.
There are some aspects of how Sinterklaas is celebrated today that perhaps needs changing because, yes, maybe it isn’t “acceptable” anymore, but unless you know what you’re talking about, your opinion hasn’t that much value, or at least, it shouldn’t have.
With every subject in the world we expect people to do their homework and research, but when it comes to something politically incorrect or sensitive somehow, suddenly just being upset is enough to turn the country upside down.
I will spread your article and perhaps you should consider setting up a facebook for the rehabilitation of Schenkman.
We may not be 100% sure that he wanted Piet to be an anti racism symbol but his reputation sure does deserve some support and attention.
Having glanced at your blog, work and style (I have a fondness of 30s civil architecture) I tend to think that your perception of such particular subjects could very well match mine. It all has to do with nuance, zeitgeist and perspective of course!
The figure of Zwarte Piet has been under revision almost since Schenkman envisioned him. Clothing, nature, function and the number of him has varied. Before we drastically do anything to alter a common shared historical narrative, like you said, lets all be aware of the the actual facts and theories.
I’ll take the FB advice under consideration. I’m not particularly fond of that medium and I’m trying to remain anonymous as an auteur for this material for obvious reasons (being generally associated with the “left” and working the the cultural/historical field).
You are indeed correct on the certainty factor for Schenkmans intentions. In the paper, I drive the point home to make an example, just to show how contexts can go one way, or the other. Of course I tend towards my context!
Anyway,
I appreciate the online support.
One more thing, there is so much…
I just read the original Schenkman book again and found this;
“Een boekje met prentjes
Geeft jaren lang pret.
O, vond ik er morgen
Maar een in mijn schoen!
‘k Gaf hem en zijn knecht dan
Een hand en een zoen.”
So, if the writer receives a present from Sinterklaas he would give him and his servant a handshake and a kiss!
That does not sound like how you’d treat a slave, or even a common servant.
This to me is typically Schenkman doing something that might actually be a bit controversial back then, treating Piet like Sint’s equal, as someone you should kiss and shake hands with, regardless of his colour or even station.
I agree with this interpretation. Indeed juxtaposing a black man against a white person of high regard and then granting him vast amounts of equality, responsibility and acknowledgement would not have gone unnoticed in the mid nineteen-hundreds.
Also nowhere in Schenkmans rendition of Zwarte Piet is he foolish, clownesque, dumb or silly. These attributes have been used mostly ad-hoc in the 20th century.
Anyway, thanks for the interpretation.
For more information I provide the following links:
http://roepstem.net/zwarte_piet_smits.html
http://www.roepstem.net/zwarte-piet-portaal.html
http://www.jefdejager.nl/sint.php
https://www.facebook.com/zwartesinterklazen?fref=ts
http://www.arnoldjanscheer.nl/
http://mijngedachteover.nl/zwarte-piet-wie-kent-deze-discussie-niet/
Furthermore I would like to attribute the following excerpt from the dutch professor Lies Wesseling on August Heinrich Hoffmann von Fallersleben:
Complete article link: http://gewina-tggnwt.library.uu.nl/index.php/gewina-tggnwt/article/viewFile/URN%3ANBN%3ANL%3AUI%3A10-1-112626/811
Hoffmann morrelt tevens aan een andere, meer beladen rangorde, te weten
de vermeende superioriteit van witten ten opzichte van zwarten in Die Geschichte vom
schwarzen Buben. Drie Duitse jongens jouwen hier een zwart kind uit ‘omdat hij zo
zwart als inkt is.’ Hun plagerij wekt de woede op van een Sinterklaasachtige boeman, de
grote Nikolaas, die hen straft door ze onder te dompelen in een gigantische inktpot. Nu
zijn de plaaggeesten zelf letterlijk zo zwart als inkt geworden, in feite nog zwarter dan
Moriaantje. Ook hier is weer sprake van een omkering, deze keer van de hiërarchie witzwart
(of Germaans-Afrikaans).
Die Geschichte vom schwarzen Buben lijkt althans waar het de verbale component van
het waarschuwingsverhaal betreft iets van tolerantie en respect voor niet-Westerse volkeren
te propageren. Maar wanneer we alle facetten van het verhaal in ogenschouw
nemen wordt wederom duidelijk dat Hoffman niet slechts uit is op overdracht van
moraliserende lessen op jonge kinderen, maar evenzogoed op het onderuit halen van
gezaghebbende kindbeelden. Waartoe zouden gewone Duitse jongens zoals Kaspar,
Ludwig en Wilhelm moeten leren dat ze kinderen met een andere huidskleur niet mogen
uitjouwen? Het is immers zeer onwaarschijnlijk dat zij een dergelijk kind zouden tegenkomen
in hun alledaagse leefwereld. Het Biedermeier Duitsland van Hoffmann bezat nog
geen kolonieën, in tegenstelling tot menig andere Westeuropese natie. In feite maakt
Die Geschichte vom schwarzen Buben zelf ook duidelijk dat het hier niet gaat om een
daadwerkelijke confrontatie tussen wit en zwart. De drie schelmen kijken niet echt naar
een zwart kind, maar naar een plaatje van een zwart kind dat zich ophoudt in zijn
eigen exotische biotoop. Kaspar, Wilhelm en Ludwig hadden een dergelijk plaatje kunnen
aantreffen in een leerboek als Orbis Pictus. Overigens ogen ze zelf tegen het einde van
het verhaal ook als plaatjes, of liever gezegd, als uitgeknipte papieren silhouetten,
wederom een verwijzing naar Fröbels spelpedagogiek, om precies te zijn naar de dertiende
‘Spielgabe’, te weten zwart papier voor het uitknippen van silhouetten.
De raadselachtige verschijning van het Moriaantje wordt begrijpelijker wanneer we
deze eveneens proberen te begrijpen in de context van Hoffmanns polemiek met de
Romantische idealisering van het kind en de daarin vervatte ontwikkelingsschema’s.
Ook hier is de polarisatie tussen de Romantische Naturphilosophie en de experimentele
fysiologie die Hoffmann aanhing van groot belang. Deze tegenstelling had namelijk
verstrekkende gevolgen, die niet alleen de wetenschapsbeoefening, maar ook politiek
gevoelige vraagstukken rondom de verhouding tussen Westerse en niet-Westerse volkeren
betroffen. De reden voor deze brede uitwaaiering van de controverse tussen metafysische
en positivistische wetenschapsbeoefening is dat de verschillende menswetenschappen
zoals de anthropologic, de ethnologic, de psychologie, de physiologic, en de psychiatrie
zich nog niet hadden ontwikkeld tot separate, geïnstitutionaliseerde wetenschappelijke
disciplines. Dit moge verklaren waarom een van Hoffmanns professoren in Heidelberg, de
fysioloog Friedrich Tiedemann, zich eveneens bezighield met anthropologic en ethnologic.
En Tiedemanns opvolger, de anatoom en physioloog Rudolf Virchow, was ook de
oprichter van de Berliner Gesellschaft fuer Anthropologie, Ethnologie und Urgeschichte in
1869.
Het Romantische ontwikkelingsdcnkcn en de daarin vervatte recapitulatie-theorieën
nu bleken meer dan eens vatbaar voor een racistische uitleg. Schelling-adepten zoals
Gustav Friedrich Klemm en Carl Gustav Carus stelden nadrukkelijk dat sommige volkeren,
de zg. inactieve rassen, niet in staat waren om het hogere spirituele stadium van
volledig bewustzijn, vrijheid, zelthepaling en kunstzinnige schepping te bereiken. De
diverse menselijke rassen zouden niet gelijkelijk in staat zijn tot hogere intellectuele en
artistieke ontwikkeling. Zij legden de verschillende volkeren op deze aarde langs de lat
van een teleologisch ontwikkelingschema en verbonden verschillen in culturele ‘evolutie’
met raciale verschillen.-” Deze racistische culturele hiërarchie verschafte vervolgens
wetenschappelijke legitimatie aan ge’i’nstitutionaliseerde vormen van ongelijkheid
tussen Westerse en niet-Westerse volkeren zoals slavernij en koloniale overheersing.
Fröbels pedagogiek was eveneens kwetsbaar voor een racistische uitleg. Hij hing
Fichte’s idee aan van het Duitse volk als een ‘oer-‘ of’stamvolk’ waar de andere rassen
uit voort zijn gekomen en hier leidde hij uit af dat het Duitse volk een bijzondere roeping
had om het nieuwe gezinsleven gestalte te geven dat de mensheid uiteindelijk naar
haar messiaanse bestemming zal leiden.-*
Experimentele fysiologen zoals Friedrich Tiedemann en Rudolf Virchow huldigden
andere standpunten over raciale en culturele verschillen en verbonden daar andere
politieke consequenties aan. Hiërarchische rangordes tussen Westerse en niet-Westerse
volkeren konden volgens hun overtuiging niet zomaar aangenomen worden met verwijzing
naar generaliserende speculaties en metaf>’sische teleologie, maar uitsluitend op
grond van gedetailleerd empirisch onderzoek. Tiedemann kon op basis van van zijn
eigen wetenschappelijke onderzoekingen de vermeende superioriteit van het ‘Kaukasische’
ras niet onderschrijven. In zijn artikel ‘On the brain of the negro, compared
with that of the European and the orang-outang’ (in de Philosophical transactions of the
Royal Society of London, 1836) weerlegde hij de gangbare aanname dat het ‘Afrikaanse
ras’ over geringere intellectuele capaciteiten zou beschikken dan het ‘Kaukasische ras’.
Tiedemann voerde een gedetailleerde vergelijking uit van de schedels van 38 zwarte en
101 blanke mannen, om tot de conclusie te komen dat er geen verschil in omvang
geconstateerd kon worden. Aangezien Tiedemann van mening was dat schedelinhoud
en intelligentie met elkaar correleerden, leidde hij af uit zijn data dat er geen categoriaal
verschil in intelligentie tussen zwarten en witten kon zijn. Tiedemann zag dan ook
geen wetenschappelijke basis voor blanke suprematie. Hieraan verbond hij de conclusie
dat slavernij niet verdedigbaar was.'” De politiek-culturele en wetenschapshistorische
context van Der Struwwelpeter verheldert hoe Die Geschichte vom schwarzen Buben past
in Hoffmanns algehele satire op de Romantische metafysica.
Nog een interessante bron:
https://www.smashwords.com/books/view/482765
Die laatste bron is echt heel uitgebreid. Ik heb het boek gekocht. Ga het zo spoeding mogelijk lezen.
Rectificatie: H.C. Focke was geen vrijgemaakte creoolse slaaf maar een man van Indonesische (moederzijde) afkomst.
The folklore that naughty children would be put in a sack and taken back to Spain with Sinterklaas could be derived from the Moorish boy tax system called devsirme.
http://en.wikipedia.org/wiki/Dev%C5%9Firme
Is “draft 5” al klaar?
Het is er eigenlijk wel tijd voor, nu de hele kul discussie weer zijn kop opsteekt… In bloody (hot) augustus! Niet te geloven… Maar goed.
Er zijn eigenlijk geen argumenten bijgekomen. Ik heb gekeken naar het Moriaantje verhaal, maar dat kan ik niet met zekerheid direct aan de Schenkman context koppelen dus dat zou een “Post hoc ergo propter hoc” argument zijn. Lijkt me niet de bedoeling aangezien de anti ZP liga zich daar al ruimschoots van lijkt te bedienen.
Vanwege studie, werk en prive heb ik niet veel tijd voor hobby, maar ik zal kijken of ik een aantel verbeter punten zo rond novermber erdoor kan drukken!
In iedergeval goed dat u mij er nog even aan heeft herinnert.
U zit zeker niet op Facebook?
Iets voor U;
Het is een volksfeest. Niemand anders dan het volk bepaalt de inhoud van dat feest. Dus geen aandacht schenken aan de relneven/-nichten en gewoon Sinterklaas met Zwarte Piet blijven vieren. Probleem opgelost.
Ik ga niet uit van het begrip “het volk” als een ding met agency, dus het idee dat “het volk” iets “bepaald” van die orde met een mate van doelmatigheid, daar kan ik niet zoveel mee.
Mijn paper gaat er niet heel erg in detail op in, maar ik maar een onderscheid tussen intentie en inhoud waarbij het mij vooral gaat om intentie. Dus de vraag of van meet af aan ZP bewust een negatief stereotype moest wezen of niet.
Ik ben ook heel duidelijk in mijn opvatting dat mocht ZP daadwerkelijk bedoelt zijn als middel om racistische ideeën te propageren, dat deze wat mij betreft per direct uit de St. Nicolaas canon moet verdwijnen, ongeacht “moderne” interpretaties vanuit revisie of een gebrek aan contextuele kennis.
Gezien de context van de origine van het figuur ZP lijkt me dit erg onwaarschijnlijk en heb ik het vermoeden dat dit hele verhaal een schoolvoorbeeld is van selectief geïnterpreteerde geschiedenis om een slachtoffer identiteit vast te stellen en hier misbruik van te maken.
Uiteindelijk is mijn doel te voorkomen dat een stel amateur historici niet een loopje nemen met onze gedeelde geschiedenis voor hun eigen “vermaak”.
Mijn reactie was ook niet gericht op hetgeen waar jij vanuit gaat. Dat lijkt me zo klaar als een klontje, aangezien we het al eerder gehad hebben over de leidende rol van intentie.
Waar zwarte piet echt over gaat gelooft toch geen mens, het is oorspronkelijk een heidense versie van de Jezus/Christus mythe die door de kerk onbegrepen van een christelijk sausje is voorzien. Sinterklaas verbeeldt de scheppingsoorzaak (wat in christelijke termen God de Vader wordt genoemd) en zwarte piet verbeeldt de mens die zichzelf niet kent (vandaar het zwart geschminkte masker) en (daarom) nog geketend is door zijn ego/persoonlijkheid (waar de mens een slaaf van is; zijn eigen gedachten/gevoelens). Als je daar meer in geïnteresseerd bent wil ik best het een en ander mondeling toelichten. Alles opschrijven gaat me A. te ver en B. wordt bijna zeker verkeerd begrepen.
Kan dit ook nog in Draft 5?
https://www.meertens.knaw.nl/cms/en/109-nieuwsbrief/uitgelicht/143677-de-oudst-bekende-naam-van-zwarte-piet-pieter-me-knecht-1850
Piet scheen dus al in 1828 in Amsterdam op te duiken. Het lijkt mij wel plausibel dat mede-Amsterdammer Schenkman deze knecht wilde helpen tegen eventuele ongegronde angsten bij stoute kindertjes voor hem.
Hoi Jeff,
Bedank voor de link. Ik kende het al, maar heb het toch nog even doorgenomen of er misschien nuttige informatie bij zat.
Dat Schenkman het enge karakter van Piet wilde bijschaven is heel goed mogelijk. De eerdere demonische voorkomens van de “knecht” in verschillende Krampus achtige vormen staat haaks op het protestantse gedachtegoed en mogelijk Schenkmans ideeen over opvoeding en onderwijs en juist veel dichter bij bepaalde orthodoxe en/of katholieke interpretaties van het feest.
Zoals Helsloot zelf al aangeeft zijn er voor de knecht, reisgenoot of metgezel waarschijnlijk veel Nederlandse namen gebruikt en net zoals deze namen konden variëren zo verschilden de uiterlijke en symbolische attributen van de St. Nicolaas viering waarschijnlijk ook.
Verder ben ik ook niet echt over de indruk van Helsloot zijn contextuele benadering (of gebrek hieraan). Dat zie je wel vaker bij historici die “waarheid” bij elkaar proberen te bronvermelden. Op grote schaal, misschien haalbaar, op individueel niveau slechts een fantasie spelletje.
In dit geval leest het als een puzzel oefening om Thijm zo dicht mogelijk bij de genesis van de St. Nicolaas canon te forceren om zo de naam Piet verder terug te zetten in de tijd. Dit verder terug zetten in de tijd lijkt een boeiende hobby onder grijze historici te zijn. Dropen en steden does ook vaak de grootste moeite om opeens toch ouder te zijn dan de buurman. Vaak kloppen de bevindingen ook wel, maar dit is logisch omdat het oudste per definitie beter verborgen is en dus moeilijker op te sporen en te valideren. Waarom oude mannetjes dit zo graag doen.. Ik denk dat het misschien iets met relatieve ouderdom te maken heeft.
Wat in dit stukje historische hersengymnastiek behoorlijk uit de bocht vliegt zijn de persoonlijke aannames die Helsloot doet rond de figuur van Thijm zelf. Zonder bron of rationalisatie vind hij het bijvoorbeeld prima om uit te gaan van het gegeven dan rond 1850 Thijm de publicatie van Schenkman wel moest kennen omdat hij graag Sinterklaas vierde.
Of de knecht nu al her en der als Piet bekend stond of niet, in 1850 bestond een eenduidige nationale vorm van het feest nog niet. Dit zal nog jaren geduurd hebben voordat de Schenkman canon overal gebruikt zou worden.
Wat er in 1850 wel aan de hand was, waren de verschillende maatschappelijke stromingen die hun eigen interpretaties, ideeën of problemen hadden met bepaalde aspecten van de viering.
Je kan, helemaal zonder bron, mij niet wijsmaken dat Thijm, een “groot” katholiek schrijver zomaar totaal bananen ging op de interpretatie van zijn favoriete feest door Jan Schenkman, een protestantse idealist, onderwijzer en schrijver. In zichzelf is dit ook nutteloze informatie tenzij er een noodzaak is om Thijm zijn anekdotische verklaring over de naam Piet in 1828 te koppelen aan de genesis van Piet door Schenkman (om wat voor een onduidelijke reden dan ook).
Ik kan in versie 5 ( als ik er nog eens aan toe kom ), deze bronnen wel gebruiken om aan te geven dat ook de naam van de knecht voor 1850 heel diverse waren in verschillende kringen. Voor mijn argument zelf is de naam van ZP niet van groot belang omdat Schenkman zelf hem ook nooit benoemd heeft.
Hoop dat er nog een keer een versie 5 komt 🙂